Hoe bereken je risicokans en -impact?

Het berekenen van risicokans en -impact vormt de basis van effectief risicomanagement. Dit proces omvat het beoordelen van zowel de waarschijnlijkheid dat een risico zich voordoet (kans) als de mogelijke gevolgen ervan (impact). Door deze twee factoren met elkaar te vermenigvuldigen, ontstaat een risicoscore die helpt om risico’s te prioriteren en middelen doelgericht toe te wijzen.
De meest effectieve aanpak combineert een gestructureerde risicoclassificatie, consistente meetschalen en periodieke herbeoordeling bij veranderende omstandigheden. Zo wordt risicomanagement een strategisch stuurinstrument in plaats van een reactieve exercitie.

Inzicht in kans- en impactberekening

De berekening van kans en impact vormt het fundament van gestructureerd risicomanagement. Beide componenten helpen organisaties om potentiële bedreigingen en kansen te kwantificeren en besluiten te nemen op basis van data in plaats van intuïtie.

De berekening richt zich op twee dimensies:

• de kans dat een gebeurtenis optreedt;
• de omvang van de gevolgen wanneer dat gebeurt.

De combinatie van deze twee levert een risicoscore op waarmee teams hun inspanningen kunnen prioriteren en middelen effectief inzetten.

Consistente methodieken binnen de organisatie zijn essentieel: iedereen moet dezelfde taal spreken bij het beoordelen van risico’s. Dit voorkomt interpretatieverschillen tussen afdelingen en ondersteunt betere besluitvorming, terwijl ook aan toezichteisen wordt voldaan.

Wat is risicokans en hoe meet je die?

De risicokans geeft aan hoe waarschijnlijk het is dat een specifiek risico zich voordoet binnen een bepaalde periode. De vraag luidt: “Hoe groot is de kans dat dit risico zich manifesteert?”

Gebruikelijke benaderingen om kans te meten zijn:

• Numerieke schalen (1–5): 1 = ‘zelden’ (< 10 %), 5 = ‘bijna zeker’ (> 90 %).
• Procentuele intervallen: 0–20 %, 21–40 %, enzovoort.
• Frequentie-inschatting: dagelijks, maandelijks, jaarlijks.
• Kwalitatieve termen: ‘onwaarschijnlijk’, ‘mogelijk’, ‘waarschijnlijk’ – elk met een duidelijke definitie.

De beste inschattingen combineren historische data, expert-oordeel en context.
Bijvoorbeeld: voor cyberrisico’s worden eerdere incidenten, actuele dreigingsinformatie en bestaande beveiligingsmaatregelen meegewogen.

Leg in het risicomanagementbeleid duidelijk vast wat elke kanscategorie betekent, zodat beoordelingen vergelijkbaar blijven over teams en risicotypen heen.

Hoe bepaal je risicobeïnvloeding of impact?

Impact beschrijft de gevolgen van een risico-incident. Deze kunnen verschillende dimensies hebben:

• Financieel: directe kosten, omzetverlies, hersteluitgaven.
• Operationeel: procesverstoring, productiviteitsverlies.
• Reputatie: schade aan merk of vertrouwen.
• Regelgeving: overtreding, boetes, extra toezicht.
• Strategisch: effect op organisatiedoelen.

Impact wordt doorgaans gemeten via gestandaardiseerde schalen (1–5).
Bijvoorbeeld: “ernstig” = verlies > € 500.000 of > 5 % van de jaaromzet.

Definieer per organisatie concrete impactcriteria, afgestemd op de risicobereidheid en strategische doelstellingen. Zo blijft de beoordeling relevant en consistent.

Kwalitatieve versus kwantitatieve risicoanalyse

Kwalitatieve analyse

• Gebaseerd op beschrijvende schalen (1–5) en expert-oordeel.
• Snel en praktisch bij beperkte data.
• Geschikt voor operationele besluitvorming.

Kwantitatieve analyse

• Gebruikt cijfers en statistische methoden (bijv. Monte Carlo-simulatie).
• Drukt kans en impact uit in percentages of geldbedragen.
• Vereist meer data en analytische kennis, maar levert nauwkeuriger inzichten op.

In de praktijk hanteren veel organisaties een hybride aanpak: eerst kwalitatief om prioriteiten te bepalen, daarna kwantitatief voor kritieke risico’s. De keuze hangt af van beschikbare data, analysecapaciteit en besluitvormingsbehoefte.

Hoe maak en gebruik je een risicomatrix?

Een risicomatrix visualiseert kans- en impactniveaus om risico’s te prioriteren.

1. Definieer duidelijke schalen voor kans en impact (meestal 3-5 niveaus).
2. Plaats kans op de verticale en impact op de horizontale as.
3. Kleurcodeer de cellen:
   • Groen: laag risico – monitoren volstaat.
   • Geel: gemiddeld risico – actie vereist.
   • Rood: hoog risico – directe aandacht management.

Plot vervolgens elk risico op de matrix. Zo wordt direct zichtbaar welke risico’s bovenaan de agenda moeten staan.
Herzie de matrix regelmatig: veranderende omstandigheden of beheersmaatregelen kunnen scores beïnvloeden.

Veelvoorkomende fouten bij risicoberekeningen

• Subjectieve bias: zonder duidelijke criteria beoordelen mensen risico’s naar eigen gevoel. Gebruik vaste definities en meerdere beoordelaars.
• Ongelijke schalen: verschillende afdelingen hanteren eigen matrices, waardoor vergelijkbaarheid verdwijnt. Standaardiseer je methodiek.
• Risico’s in isolatie: onderlinge afhankelijkheden worden genegeerd. Breng verbanden en keteneffecten in kaart.
• Eenmalige beoordeling: risico’s evolueren. Zorg voor periodieke herbeoordelingen of automatische triggers bij wijzigingen.

Hoe standaardiseer je risicoberekeningen organisatiebreed?

1. Centrale methodiek: beschrijf gemeenschappelijke definities, schalen en beoordelingscriteria.
2. Training: zorg dat alle betrokkenen de methode begrijpen en uniform toepassen.
3. Technologie: gebruik één platform dat de berekeningslogica afdwingt en risico’s, controles en rapportages integreert – zoals CERRIX.
4. Governance: stel rollen, kwaliteitscontroles en kalibratiesessies vast om consistentie te bewaken.

Kernpunten voor effectieve kans- en impactbeoordeling

• Gebruik heldere, uniforme meetschalen.
• Meet impact in meerdere dimensies, niet alleen financieel.
• Combineer kwalitatieve én kwantitatieve methoden.
• Visualiseer risico’s in een matrix voor prioritering.
• Herzie beoordelingen periodiek.
• Leg methodiek en verantwoordelijkheden vast.

Steeds meer organisaties stappen over van statische naar dynamische risicobeoordeling, waarbij scores realtime worden bijgewerkt.
Door risicodata te centraliseren en berekeningen te automatiseren, verandert risicomanagement van een periodieke verplichting in een continu strategisch instrument.

CERRIX in de praktijk

Bij CERRIX begint effectief risicomanagement met consistente en goed gestructureerde berekeningen.
Onze oplossing ondersteunt standaardmethodieken, interactieve dashboards en trendanalyses waarmee risico’s continu gemonitord kunnen worden.
Zo krijgt uw organisatie een solide basis voor datagedreven en toekomstgericht risicomanagement.

Vraag een demo aan en ontdek hoe CERRIX uw risicomanagement kan versterken.

‍